منو اصلی
تلفن تماس 021-26755506
آدرس ایمیل
مهناز دریایی – بسیار اتفاق می‌افتد که یک فرد و البته یک کودک در موقعیتی قرار گیرد که لازم است بدون آمادگی و پیش‌زمینه قبلی نسبت به گفته، رفتار و البته گاهی شوخی، تمسخر یا مشکل آفرینی دیگران واکنش کلامی مناسب نشان دهد. این واکنش کلامی مناسب و درخور که باعث می‌شود کودک بتواند به سرعت کنترل ذهن خود را به دست گرفته و اعتبار و جرات لازم برای مدیریت رابطه را به دست آورد، نقش مهمی در تقویت مهارت جرات ورزی کودک، ابراز شایستگی‌های او و البته فرار از بحران‌ها و مشکلات ارتباطی دارد.
کودکی که بداهه گویی را فرا گرفته با ارایه بیان و جملاتی حتی گهگاه طنزگونه، توجه و تحسین دیگران را به خود جلب می‌کند. بدین شکل حس ارزشمندی در آنها تقویت شده و خودباوری‌شان نیز افزایش می‌یابد.
کودکی که بداهه گویی را فرا گرفته می‌تواند به سرعت و به شکلی موثر و عاری از خشونت، پرخاشگری و گفتار ناشایست، آزار و تمسخر دیگران را به سمت خودشان باز گردانده و اعتبار و جایگاه خود را بازسازی کند. بدین شکل او از گرفتار شدن در بحران‌های مخرب نیز نجات می‌یابد.
کودکی که بداهه گویی را فرا گرفته، حتی در فن بیان و ابراز ذهنیت‌های خود هم کمتر دچار مشکل، لکنت زبان و آشفتگی فکری می‌شود. او اگر مطلبی را فراموش کند، به واسطه بداهه گویی ارزنده، به سرعت دوباره رشته کلام را به دست می‌گیرد و می‌تواند با شایستگی، قابلیت‌ها و ذهنیت‌های خود را بروز دهد.
اما سوال مهمی که وجود دارد این است که چگونه می‌توان بداهه گویی را در کودکان تقویت کرد. برای پاسخ دادن به این سوال ابتدا باید نگاهی به تعریف و معنای دقیق بداهه گویی بیندازیم:
بداهه گویی بخشی از فن بیان صحیح و کارآمد است و به شکل یک هنر و هنرمندی خود را در گفتار کودک نشان می‌دهد. این پدیده به معنای آن است که فرد بتواند با تسلط بر ذهن خود و شرایط پیرامونی، به سرعت کلام و بیانی اثرگذار و مناسب را در ذهن خود ساخته و پرداخته کرده و با لحن و شیوه‌ای مناسب ابراز کند. فردی که دارای قدرت بداهه گویی است، توانایی خوبی در بکارگیری شرایط محیطی دارد و به سرعت از کلام و گفتار دیگران برای بیانی صحیح و اثرگذار استفاده می‌کند. مجریان معروف دنیا که نمونه‌های آنها در کشور ما نیز کم نیستند، مثال‌هایی از افرادی هستند که به سرعت می‌توانند از گفتار و شرایط محیطی به نفع خود و به نفع ابراز عقیده و نظر خویش استفاده کنند.
برای مثال اگر یک مهمان تلاش کند نظری مخالف سیاست‌های یک برنامه یا رسانه را ابراز کرده و عملکرد آنها را زیر سوال ببرد، یک مجری شایسته با بکارگیری بداهه گویی به سرعت افسار و مدیریت گفتگو را در دست می‌گیرد و کاری می‌کند که فرد مقابل گیج شده، تمرکز خود را از دست بدهد و مجبور شود صحت گفته مجری را تایید کند.
حال اجازه دهید راهکارهای تقویت بداهه گویی در کودکان را مرور کنیم:
حتما کتاب 101بازی برای بداهه پردازی را خوانید
به کودک کمک کنید شنونده خوبی باشد
بدون استثنا، تمام افرادی که دارای قدرت بداهه گویی هستند، شنونده‌های قدرتمندی نیز به شمار می‌روند. چرا؟ چون این شنیدن و گوش دادن موثر به کلام دیگران باعث می‌شود قدرت و توانایی آنها در شناسایی مفهوم و نظر دیگران و البته یافتن تناقضات و مشکلات ذهنی‌شان تقویت شود.
کسی که خوب گوش می‌دهد به راحتی متوجه اشتباه دیگران می‌شود و می‌تواند تناقضات و اشتباهات وی را به رخش بکشد و فرد متخاصم و آزاردهنده را به اصطلاح سر جایش بنشاند.
ضمن اینکه وقتی کودک قدرت شنیدن خود را تقویت می‌کند می‌تواند تکه کلام‌ها، ترفندهای گفتاری و ابتکارات و مهارت‌‌های بداهه گویی و اثرگذاری کلامی دیگران را نیز یاد گرفته و در گفتگوهای آتی خود به کار بندد. در واقع کودکی که شنونده خوبی است، می‌تواند یادگیرنده خوبی نیز باشد و ویژگی‌های برجسته دیگران را فرا گیرد.
برای کودک خود الگوی مناسب بداهه گویی پیدا کنید
بسیاری از مجریان کم سن و سال یا بازیگران کودک و نوجوان فیلم‌ها، مثال‌ها و الگوهای خوبی از بداهه گویی هستند. به کودکان اجازه دهید پای صحبت و نقش آفرینی آنها بنشیند، به او کمک کنید که تکه کلام‌ها و ترفندهای کلامی آنها را یاد گرفته و تمرین کند. از او بخواهید حتی از مسیر نمایش و فیلم بازی کردن، ایفای نقش کردن را نیز یاد بگیرد و جای یک مجری با یک بازیگر دیالوگ بگوید و ترفندهای کلامی او را تقلید کند.
یادتان باشد که این تقلید و الگوبرداری در این مرحله لازم است. وقتی کودک اعتماد به نفس و مهارت لازم برای بداهه گویی را یاد گرفته، در ادامه خلاقیت و ابتکار را نیز به کار می‌گیرد و به اصطلاح سبک و شیوه خاص خود در بداهه گویی را نیز فرا خواهد گرفت.
از کودک بخواهید در کارهای هنری ـ نمایشی مشارکت کند
کسانی که با هنر نمایش مخصوصاً تئاتر آشنا هستند می‌دانند که یکی از ویژگی‌های مهم بازیگران مخصوصاً بازیگران تئاتر، بداهه گویی است. کسانی که نقش ایفا می‌کنند گهگاه دیالوگ خود را فراموش می‌کنند و یا گاهی بسته به شرایط محیطی (مثلاً تکه پرانی یک بیننده) مجبور هستند با بداهه گویی مشکل خود را حل کرده و شرایط را به نفع خویش تغییر دهند.
از این رو تشویق کودک به مشارکت در کارهای نمایشی مخصوصاً در قالب کارهای فوق برنامه در مدارس می‌تواند به شدت در تقویت بداهه گویی آنها موثر باشد. از مدرسه و معلمان بخواهید که برنامه‌هایی برای این امر ترتیب دهند. اگر در بین اقوام خود بچه زیاد دارید می‌توانید خودتان دست به کار شوید و در این زمینه نمایشی را ترتیب دهید.
ضمن اینکه بردن کودک به تئاترهای مناسب کودکانه هم انگیزه او را برای مشارکت در اینگونه هنرها افزایش می‌دهد و هم می‌تواند باعث الگوبرداری و یادگیری او از فن بیان بازیگران شود.
تمرین و تمرین و تمرین
قطعاً هیچ چیزی به اندازه تمرین و تکرار در نهادینه شدن یک ویژگی یا مهارت در افراد مهم نیست. بنابراین اگر می‌خواهید کودکتان بداهه گویی را به درستی فرا گرفته و از آن استفاده کند، باید از او بخواهید که این امر را تمرین کند.
یکی از تمرین‌های ساده و کاربردی در این زمینه این است که مثلاً در قالب یک بازی این امر را با او تمرین کنید. برای این کار لیستی از کلمات و واژه‌های جذاب را آماده کنید. آنها را به یک به یک به کودک بگویید و از وی بخواهید در کمترین زمان پس از شنیدن این واژه‌ها واکنش کلامی مناسبی را از خود بروز دهد. می‌توان برای او ارزش‌گذاری نیز کرد. مثلاً اگر واکنشش طنزگونه و خنده دار بود به او امتیاز بیشتری بدهید.
ضمن اینکه یادتان باشد که مشارکت خود شما در این زمینه نیز می‌تواند انگیزه او و جذابیت بازی را بیشتر کند. یعنی گاهی نیز خودتان واکنش‌هایی را بروز دهید.
تمرین دیگر:
کودک این تمرین را به تنهایی نیز می‌تواند انجام دهد. از او بخواهید کتاب جذابی را بخواند. بعد وقتی با موضوع یا واژه‌ای مهم مواجه شد، چند دقیقه درباره آن صحبت کند. در این تمرین نیازی نیست او در ابتدا کلامی شایسته و وزین را بیان کند. تنها کافی است هر آنچه به ذهنش می‌رسد را شکل‌بندی کرده و ارایه دهد.
تمرین دیگر:
از کودک بخواهید کتاب بخواند، روزنامه بخواند و گفتگوهای چالشی را نگاه کند. بدین شکل هم دایره لغات و ترفندهای کلامی او بهتر می‌شود و هم می‌تواند از مسیر الگوبرداری صحیح قابلیت خود را بهبود بخشد.
(آیا شما هم جزو والدینی هستید که علاقمندید فرزندتان در جمع دوستان بداهه گویی و شیرین زبانی کند؟ و یا از اینکه کودکتان نمی تواند به سرعت پاسخگو باشد ناراحتید؟ اگر به دنبال تقویت بداهه گویی فرزند خود هستید پیشنهاد می کنیم سایر مقالات مرتبط را مطالعه کنید. ضمن اینکه ما در کلینیک سخنرانی که زیر نظر استاد مهناز دریایی برگزار می شود با برپایی کارگاه ها و دوره های مختلف به شکل ویژه و با استفاده از تکنیک ها و بازی های مختلف به اصلاح این رفتار بچه ها می پردازیم.)
نظرات کاربران ۰