منو اصلی
درس های مرتبط: انواع روش های بازی درمانی | بازی هایی برای اجتماعی شدن کودکان | اهمیت بازی درمانی |اهمیت و نقش بازی در تربیت کودک
بازی در بخشهای مختلف شخصیت کودکان تاثیر فراوانی دارد که هرکدام از این بخشها، خود می تواند تاثیرات شگرفی در روحیات کودکان داشته باشد.
برخی از نقشهای بازی در رشد کودکان به شرح ذیل است:
فعالیتهای کودک از بدو تولد (دست و پا زدن، چنگ زدن، گرفتن و…)، هرچند با اهداف مختلفی صورت می گیرد؛ اما لذت بازی گونهای دارد. این لذت در کودک، رضایتی ایجاد می کند که انگیزه حرکت و یا فعالیت بعدی او می شود.
در بازی خصوصاً بازیهای دوران کودکی (مانند دویدن، پریدن، خم شدن، بالا رفتن و…) کودک فعالیت جسمی می کند و این فعالیت ضمن تمرین حرکات بدنی، نوعی ورزش محسوب شده، بر قدرت بدنی و چالاکی او می افزاید.
و او را از حالت انفعال و انزوا می رهاند. کودکان به کمک بازی، عضلات خود را قوی می کنند و بسیاری از مهارتهای حرکتی – روانی را که می تواند مقبولیت اجتماعی برای آنها به ارمغان بیاورد، یاد می گیرند.
در هنگام بازی جریان خون آزادتر و رفع مواد زائد آسانتر و بیشتر می شود. هم چنین، بازی باعث افزایش قدرت بدنی، هماهنگی و تعادل بین اندامها، ظرافت حرکات، افزایش استقامت و مقاومت بدن می شود و کودک در مقابل بیماریها و خطرات محیطی محفوظ می ماند.
بازی از نظر جسمی، سبب هماهنگی عضلات و اعضای بدن می شود. کودکانی که فرصت بازی داشته اند چست و چالاکند و بهتر از دیگر کودکان برای رویارویی با سختی های زندگی آماده می شوند و به همین نسبت در برابر مشکلات و ناملایمات صبور و پایدار خواهند بود.
از جمله نقش های بازی در رشد کودک، نقش بازی در رشد عقلانی و اعتماد به نفس است. در بازی، کودک خود موقعیتهای بازی را انتخاب می کند، وسایل بازی را می آزماید، درگیر می شود و برای حل مسائلش از اندوختههای دیگران استفاده می کند و به این ترتیب از لحاظ عقلانی متحول می شود.
ضمن بروز ابتکار و خلاقیت به ارضای تمایلات درونی و عواطف دست می یابد. همچنین، وقتی به تناسب ذوق و استعداد خود مسؤولیت و کاری را بر عهده می گیرد. آمادگی برای پذیرش مسؤولیت و هماهنگی فعالیتهای گروهی معطوف به هدف را نیز تمرین می کند.
بازی بهترین وسیله برای رشد و شکوفایی احساسات و بهترین راه برای پرورش عواطف اوست. در حین بازی است که او کیفیت بروز عواطف، کنترل و ارضای مناسب آن را یاد می گیرد. هرچند، کودک میان واقعیت و بازی تفاوت قائل نیست، در عین حال، صداقت کودکانه را در بازی بروز می دهد.
احساسها، تشویشها و اضطرابهای کودک در ضمن بازی حقیقی هستند.
از دیگر نقش های بازی در رشد کودک نقش آن در رشد اجتماعی و ارتباط با همسالان است. نقش همسالان در اوایل دوران کودکی خیلی بارز نیست و کودکان به وجود همسالان توجه چندانی ندارند؛ یعنی آنها در کنار هم، ولی به صورت انفرادی بازی می کنند.
از چهارده تا هجده سالگی، کودک به تدریج توجهاش را از بازیچه به سوی هم بازیاش معطوف می کند.
نتایج و تحقیقات و مشاهدات نشان می دهد، روابط اولیهی اجتماعی کودک در محیط خانواده، نقش موثری در تعیین خط مشی رفتار و گرایشهایش نسبت به همسالان خود دارد. رابطهی کودک با مادر، عامل بسیار مهمی است. تعمیم رفتار از محیط خانواده به محیطهای دیگر انجام خواهد گرفت.
ارتباط با همسالان، داد و ستد اجتماعی و علاقه به یکدیگر به تدریج رشد کرده و متحول می شود. کودکان در سنین 5 تا 7 سالگی باهم بازی می کنند؛
ولی هنوز تعداد کودکان شرکت کننده در بازی زیاد نبوده و نحوهی بازی منسجم نیست.برای تربیت اخلاقی، صفات انسانی و روحیهی جمع گرایی، ضمن تشویق کودکان به داشتن دوستان صمیمی، می توان سازش اجتماعی، همکاری، هم بازی، نوع دوستی، گذشت، وفاداری، سعهی صدر و تحمل عقاید مختلف را به کودکان آموخت.
کودک در خلال بازی به کشف محیط اطراف خود می پردازد. از طریق بازی نخستین گامها را برای اجتماعی شدن بر می دارد.
همکاری و تشریک مساعی، رشد اجتماعی کودک با گروه را فرا می گیرد. در حقیقت از مشارکت گرم و صمیمی او با هم بازیها و دنیای خیالی و شیرین کودکانهاش که عروسک نماد مادر و یک تکه چوب گوشی تلفن اوست و با آن رابطه برقرار می کند، آغاز می شود. بازی کمک می کند تا کودک بتواند با دسترسی به حقایق و واقعیتهای پیرامونش، با خویشتن و دیگران بهتر سازگار شود. هرچه کودک بازی و مشارکت کند بیشتر درمی یابد در چه سطحی از کارآیی و ارزشمندی است و چه توقع و انتظاری میتواند از محیط اطراف خود داشته باشد
بسیاری از تعاملات میان فردی کودکان پیش دبستانی در چهارچوب بازی روی می دهد و روابط کودکان با والدین، خواهرها، برادرها و همسالانشان در مقطع پیش دبستانی به شدت متحول می شود.
بازی باعث می شود که کودک بتواند با دیگران رابطهی صحیح برقرار ساخته و رفتار خود را متعادل کند.
کودک در بازی با هم بازی های خود ارتباط برقرار کرده و چگونگی ارتباط را نیز تجربه می کند و با رعایت مقررات بازی، احترام به قوانین و مقررات اجتماعی، پذیرش انتقاد و همکاری گروهی را هم می آموزد.
کودک در بازیهای تخیلی با بازی کردن نقشهای متفاوت اجتماعی از قبیل: سرپرستی عروسک خود، خانه داری، جواب دادن به تلفن و زندگی کردن را تجربه می کند و خلاصه بسیاری از رفتارهای اجتماعی دیگر را ضمن بازی می آموزد.
کودکانی که فرصت بازیهای گروهی را دارند احساس همدلانهی بیشتری از خود بروز می دهند. در یک بررسی، پژوهشگران، کودکان پیش دبستانی را مشاهده کردند که زمینههای مناسب برای بازی و ابراز احساس همدلانه را نداشتند.
این کودکان در مقایسه با کودکانی که محیط مناسب و امکانات مطلوب برای بازی کردن را داشتهاند، رشد عاطفی کمتری نشان دادند.
بیشتر بخوانید: اهمیت و نقش بازی در تربیت کودک
نظرات کاربران ۰